Αποτοξίνωση: μύθοι και αλήθειες

Γράφει η διατροφολόγος Εβίτα Στόκα

Η αποτοξίνωση (detox) έχει μονοπωλήσει το ενδιαφέρον της wellness κοινότητας τα τελευταία χρόνια. Πληθώρα τροφίμων, ροφημάτων, διαιτών και σκευασμάτων έχουν προωθηθεί για τις «αποτοξινωτικές» τους δράσεις. Έτσι, προκύπτει η ανάγκη να αποσαφηνίσουμε, βάσει έγκυρων ερευνών και επιστημονικού υποβάθρου, την έννοια του detox και τους ισχυρισμούς που προκύπτουν σχετικά με αυτό. Ας δούμε τι είναι η αποτοξίνωση, μύθοι και αλήθειες.

Τι είναι η αποτοξίνωση;

Με τον όρο αυτό αναφερόμαστε σε μία διαδικασία που πραγματοποιείται διαρκώς στο σώμα και γίνεται αυτόματα από ένα σύνολο οργάνων, όπως το ήπαρ, οι νεφροί, το λεμφικό σύστημα, το πεπτικό σύστημα, το σπλήνα, κ.α. Ουσιαστικά, η αποτοξίνωση είναι η αποβολή των διάφορων παραπροϊόντων του μεταβολισμού, αναφερόμενες ως τοξίνες. Ευτυχώς, το σώμα είναι καλά εξοπλισμένο για να αποβάλλει από μόνο του τις τοξίνες 24 ώρες το 24ωρο και δεν απαιτεί ειδικές δίαιτες ή ακριβά συμπληρώματα.

Αποτοξίνωση: μύθοι και αλήθειες

Αλήθειες: Τεκμηριωμένες μέθοδοι οι οποίες έχουν αποδειχθεί πως σχετίζονται με ενίσχυση της αποτοξίνωσης του οργανισμού είναι οι εξής:

Περιορισμός αλκοόλ

Περισσότερο από το 90% της καταναλωθείσας ποσότητας αλκοόλ μεταβολίζεται στο ήπαρ, τα ένζυμα του οποίου μεταβολίζουν το αλκοόλ σε ακεταλδεϋδη, που έχει καρκινογόνο δράση. Αναγνωρίζοντας την ακεταλδεϋδη ως τοξίνη, το ήπαρ τη μετατρέπει σε ένα ακίνδυνο οξικό άλας, το οποίο και αποβάλλει από το σώμα. Παρόλο που αρκετές μελέτες έχουν δείξει χαμηλή έως μέτρια κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να είναι ευεργετική για την καρδιαγγειακή λειτουργία, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να προκαλέσει μυριάδες προβλήματα υγείας.

Συγκεκριμένα, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να βλάψει σοβαρά τη λειτουργία του ήπατος προκαλώντας συσσώρευση λίπους και φλεγμονή. Εάν συμβεί αυτό, το ήπαρ δε δύναται να λειτουργήσει επαρκώς και να εκτελέσει τις απαραίτητες εργασίες του, συμπεριλαμβανομένου του φιλτραρίσματος των τοξινών από το σώμα. Ως εκ τούτου, ο περιορισμός του αλκοόλ σε χαμηλά επίπεδα είναι ένας από τους καλύτερους τρόπους για να διατηρήσουμε το σύστημα αποτοξίνωσης του οργανισμού ισχυρό.

Επαρκής ενυδάτωση

Το νερό δρα πολυπαραγοντικά στην εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού, αφού ρυθμίζει τη θερμοκρασία του σώματός, βοηθά στην πέψη και την απορρόφηση θρεπτικών συστατικών και συμβάλλει στην αποβολή τοξινών. Τα κύτταρα του μας  είναι απαραίτητο να επιδιορθώνονται συνεχώς για να λειτουργούν βέλτιστα και να διασπούν τα θρεπτικά συστατικά, για να χρησιμοποιηθούν ως ενέργεια.

Ωστόσο, αυτές οι διαδικασίες απελευθερώνουν «απόβλητα», με τη μορφή ουρίας και διοξειδίου του άνθρακα, τα οποία εάν συσσωρευτούν μπορούν να είναι επιβλαβή. Το νερό μεταφέρει αυτές τις τοξίνες και τις αποβάλλει αποτελεσματικά μέσω της ούρησης, της αναπνοής ή της εφίδρωσης. Έτσι, η σωστή ενυδάτωση είναι θεμέλιο της αποτοξίνωσης. Η συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη νερού βάσει των DRIs είναι 3,7 λίτρα για τους άνδρες και 2,7 λίτρα για τις γυναίκες, το οποίο βέβαια μεταβάλλεται αναλόγως με τη διατροφή, το περιβάλλον και το επίπεδο άθλησης.

Καταναλώστε τρόφιμα με αντιοξειδωτική δράση

Τα αντιοξειδωτικά προστατεύουν τα κύτταρά από βλάβες που προκαλούνται από ορισμένα μόρια που ονομάζονται ελεύθερες ρίζες. Το οξειδωτικό στρες είναι μια κατάσταση που προκαλείται από την υπερβολική παραγωγή ελεύθερων ριζών. Συνθήκες όπως το κάπνισμα, η κακή θρέψη και η έκθεση σε ρύπους μπορούν να προκαλέσουν υπερβολική παραγωγή ελεύθερων ριζών, η οποία έχει συσχετιστεί με καρδιακές παθήσεις, άνοια, ορισμένους τύπους καρκίνου και ηπατικές παθήσεις. Μια διατροφή πλούσια σε αντιοξειδωτικά μπορεί να βοηθήσει το σώμα να καταπολεμήσει το οξειδωτικό στρες. Παραδείγματα αντιοξειδωτικών περιλαμβάνουν τη βιταμίνη Α, τη βιταμίνη C, τη βιταμίνη Ε, το σελήνιο, το λυκοπένιο, τη λουτεΐνη και τη ζεαξανθίνη. Εστιάστε στη λήψη αντιοξειδωτικών από τρόφιμα και όχι συμπληρώματα, όπως τα μούρα, τα φρούτα, οι ξηροί καρποί, το κακάο, τα λαχανικά και το πράσινο τσάι.

Μύθοι: Ως ψευδώς «αποτοξινωτικά» έχουν χαρακτηριστεί:

• Το νερό με λεμόνι.

• Τα ολιγοήμερα juice cleanses.
• Το fasting και η διαλειμματική νηστεία.
• Διάφορα τσάγια.
• Τα ροφήματα αντικατάστασης γεύματος.
• Ο χυμός σέλερι.
• Τα σπα ποδιών.
• Ορισμένα συμπληρώματα διατροφής.

Έχοντας αποσαφηνίσει τους μύθους και τις αλήθειες σχετικά με την αποτοξίνωση, γίνεται σαφές πως μπορούμε να ενισχύσουμε τη φυσιολογική διαδικασία αποτοξίνωσης του σώματος με απλούς τρόπους όπως τον περιορισμό αλκοόλ, την επαρκή ενυδάτωση και την κατανάλωση αντιοξειδωτικών. Ας αποφύγουμε τις παρανοήσεις και ας μην εμπιστευόμαστε σκευάσματα, θεραπείες ή δίαιτες με αβάσιμους ισχυρισμούς, τα οποία μπορεί εν τέλει να έχουν επιβλαβή αποτελέσματα στην υγεία μας.

Δείτε επίσης πώς θα ενισχύσουμε το ανοσοποιητικό σύστημα.