Η διατροφική εκπαίδευση των παιδιών

Γράφει η διατροφολόγος Εβίτα Στόκα

Η διατροφική εκπαίδευση των παιδιών ξεκινάει με την ενσυνείδητη διατροφή. Η ενσυνείδητη διατροφή είναι ένας τρόπος κατανάλωσης φαγητού που εστιάζει στην εκτίμηση του φυσιολογικού αισθήματος πείνας και πληρότητας του σώματος. Ουσιαστικά, προτρέπει το άτομο να τρώει όποτε πεινάει και να σταματάει όποτε αισθάνεται επάρκεια και κορεσμό. Υπάρχουν κάποιες βασικές αρχές της ενσυνείδητης διατροφής που περιλαμβάνουν την απόρριψη της κουλτούρας της «δίαιτας», την ανάπτυξη υγιούς σχέσης με το φαγητό, την αποφυγή στερητικών κανόνων ή αποκλεισμού ομάδων τροφίμων, κ.α.

Στο πλαίσιο της παιδικής διατροφής, η ενσυνείδητη διατροφή έχει στόχο την εκπαίδευση του παιδιού ώστε να ακούει το σώμα του, να είναι πιο δεκτικό σε νέες τροφές, καθώς και να αποφευχθεί η συσχέτιση ηθικής και φαγητού (όπως κέρασμα για δωροδοκία, καλό-κακό τρόφιμο κλπ). Σκοπός είναι να προληφθούν οι διαταραγμένες διατροφικές συμπεριφορές που δυστυχώς ακμάζουν στη σημερινή νεολαία.

Η αλήθεια είναι πως τα παιδιά γεννιούνται με τη δυνατότητα να θρέφονται ενσυνείδητα. Ωστόσο στην πορεία, πρακτικές όπως πίεση να τελειώσουν το φαγητό ή το γάλα τους, συνεχής παρότρυνση να αδειάζουν το πιάτο τους, επιβράβευση με επιδόρπιο, τιμωρία με στέρηση ενός αγαπημένου φαγητού κλπ, διαταράσσουν τους φυσικούς ρυθμούς της κατανάλωσης τροφής.

Η διατροφική εκπαίδευση των παιδιών και τα βήματα που μπορούν να ακολουθήσουν οι γονείς για την ενίσχυση των υγιεινών συμπεριφορών και συνηθειών γύρω από τα τρόφιμα, περιγράφονται παρακάτω.

1. Συμμετοχή των παιδιών στις δραστηριότητες του φαγητού

Η εμπλοκή των παιδιών στα ψώνια του σούπερ μάρκετ, στην προετοιμασία του φαγητού, στην επιλογή των γευμάτων, αλλά και στο καθάρισμα-οργάνωση της κουζίνας σε μεγαλύτερες ηλικίες, εμπνέει ενδιαφέρον γύρω από το φαγητό, δίνει το αίσθημα της πρωτοβουλίας και αποτελεί μία από τις σημαντικότερες πρακτικές στην ενσυνείδητη διατροφή.

2. Σερβίρισμα του γεύματος σε επιμέρους συστατικά

Το σερβίρισμα του φαγητού στη μέση του τραπεζιού δίνει τη δυνατότητα στο παιδί να επιλέξει τόσο το μέγεθος της μερίδας του, όσο και τα συστατικά που επιθυμεί στο πιάτο του πχ σάλτσες, γαρνιτούρες κλπ. Έτσι, η μερίδα γίνεται εξατομικευμένη και η διαδικασία του γεύματος πολύ πιο διαδραστική.

3. Το φαγητό ως ψυχαγωγία

Η δοκιμή μίας νέας συνταγής ή οι θεματικές βραδιές με κουζίνες από άλλες χώρες είναι παραδείγματα δραστηριοτήτων που μπορούν να μετατρέψουν το φαγητό σε μία διασκεδαστική εμπειρία για το παιδί και όχι απλώς μία υποχρέωση ή ρουτίνα της ημέρας.

4. Αποφυγή χρήσης του φαγητού ως επιβράβευση

Η χρήση ορισμένων τροφίμων ως «τρόπαια» για μία καλή συμπεριφορά ή ως ανταμοιβές για την κατανάλωση πιο θρεπτικών τροφίμων πχ λαχανικών και οσπρίων, καθιστά τα εν λόγω κεράσματα πολύ ελκυστικά και τους δίνει τη χροιά του απαγορευμένου. Το γεγονός αυτό ενδέχεται να καθιστά τα δωροδοκούμενα τρόφιμα ως έναυσμα για μελλοντικές διαταραγμένες /υπερφαγικές συμπεριφορές.

5. Ουδέτερη ηθική στάση απέναντι σε όλες τις τροφές

Παρατηρείται πως πολύ συχνά επονομάζουμε τρόφιμα ως «καλά» και «κακά», «υγιεινά» και «βλαβερά», κ.ο.κ. Αντίστοιχα, είναι συνηθισμένη η επίπληξη ή η επιβράβευση του παιδιού μετά από την κατανάλωση των εν λόγω προϊόντων. Οι πρακτικές αυτές προσδίδουν μία ηθική χροιά στο φαγητό, που μπορεί να πυροδοτήσει μελλοντικά αισθήματα ενοχής γύρω από τα συγκεκριμένα τρόφιμα και πιθανώς να οδηγήσει σε μία προβληματική διατροφική συμπεριφορά.

6. Περιθώρια έκφρασης προσωπικών προτιμήσεων

Όπως οι ενήλικες, έτσι και κάθε παιδί έχει μοναδικές προτιμήσεις στις γεύσεις και αυτό πρέπει να είναι σεβαστό. Σίγουρα, η εισαγωγή νέων, θρεπτικών τροφών είναι θεμιτό να επιδιώκεται με ωραίο τρόπο, όχι όμως με πίεση και κριτική. Η επικοινωνία και αποδοχή των διατροφικών αρεσκειών και μη, του παιδιού είναι απαραίτητη για τη δημιουργία  ενός ασφαλούς περιβάλλοντος στο τραπέζι του σπιτιού.

Εν ολίγοις, βλέπουμε πως η διατροφική εκπαίδευση των παιδιών και η σχέση τους με το φαγητό ξεκινάει από τη μικρή ηλικία. Η εδραίωση υγιών θεμελίων στη διατροφή και η ανάπτυξη της ενσυνειδητότητας στο φαγητό είναι πολύ σημαντικά σημεία και μπορούν να διευκολύνουν τόσο τους γονείς όσο και τα παιδιά, μετατρέποντας το φαγητό σε μία διασκεδαστική, διαδραστική εμπειρία

Διαβάστε ακόμη για την επιρροή των ΜΜΕ στην παιδική διατροφή.