Διατροφικές διαταραχές και τραπέζια εορτών

Γράφει η διατροφολόγος Εβίτα Στόκα

Το φαγητό, τα γλυκίσματα και τα πλούσια τραπέζια είναι παραδόσεις άρρηκτα συνδεδεμένες με τα Χριστούγεννα, που συμβάλλουν στη δημιουργία της γιορτινής ατμόσφαιρας. Ωστόσο, για ένα άτομο που ζει με κάποια διατροφική διαταραχή, η συγκεκριμένη περίοδος μπορεί να είναι ιδιαίτερα στρεσογόνος και πιεστική, καθώς το φέρνει αντιμέτωπο με αρκετές προκλήσεις. Η ενημέρωση όλων μπορεί να βοηθήσει πολύ στη δημιουργία ενός φιλικού κλίματος στο εορταστικό τραπέζι. Ας εκπαιδευτούμε στη διαχείριση των διατροφικών διαταραχών, ένα θέμα συχνά ταμπού ακόμα και σήμερα, και ας κάνουμε τα φετινά Χριστούγεννα λίγο πιο ευχάριστα για τους πάσχοντες συνδαιτυμόνες μας.  

Μία διατροφική διαταραχή μπορεί να είναι κρυφή

Λανθασμένα, η συντριπτική πλειοψηφία έχει συνδέσει τις διατροφικές διαταραχές αποκλειστικά με τη νευρογενή ανορεξία με μία πολύ συγκεκριμένη εικόνα ενός φανερά λιποβαρούς ατόμου. Ωστόσο, οι διαταραχές σίτισης και πρόσληψης τροφής περιλαμβάνουν μία μεγάλη γκάμα ασθενειών, όπως ψυχογενή βουλιμία, υπερφαγία, ορθορεξία και γενικότερα ασταθείς διατροφικές συμπεριφορές που επηρεάζουν την ποιότητα ζωής ενός ατόμου (περιορισμός τροφής, απώλεια ελέγχου στα γεύματα, διαταραχή σωματικής δυσμορφίας, διαρκή ενασχόληση με το φαγητό, κ.α.). Πρέπει λοιπόν να γίνει σαφές πως οι διατροφικές διαταραχές αφορούν μία συνθήκη ψυχικής υγείας, όχι ένα νούμερο στη ζυγαριά και άρα, ενδέχεται ένα συγγενικό πρόσωπο ή ένας φίλος να πάσχει χωρίς να το γνωρίζουμε.

Ποιες φράσεις να αποφύγουμε συζητώντας με ένα άτομο που ζει με διατροφική διαταραχή

Σε κάθε περίπτωση, είναι σημαντικό να αποφεύγονται στο τραπέζι σχόλια τόσο για το βάρος των άλλων, αλλά όσο και για το δικό μας, καθώς αυτά μπορούν να επιδεινώσουν μία διατροφική διαταραχή. Μερικές κοινές φράσεις που μπορούμε να αποφύγουμε περιλαμβάνουν:

• Αδυνάτισες/πάχυνες.
• Νομίζω ότι πήρα κιλά στις γιορτές.
• Δε μοιάζεις να έχεις διατροφική διαταραχή.
• Δείτε αυτόν πόσο αδυνάτισε/πάχυνε.

Αντίθετα, μπορούμε να εστιάσουμε σε άλλες πτυχές του ατόμου, απομακρύνοντας τη συζήτηση από την εμφάνιση και μιλώντας για ζητήματα όπως η δουλειά, κάποιο συμβάν, τα συναισθήματα, κλπ.

Ακόμη, κρίνεται αναγκαίο να μη γίνονται σχόλια σχετικά με τη διατροφική αξία των τροφίμων, το πιάτο του διπλανού μας ή τις προσωπικές μας διατροφικές επιλογές, αφού αυτές οι συζητήσεις μπορούν να αποβούν ιδιαίτερα επιβλαβείς για το άτομο που πάσχει από διατροφική διαταραχή. Φράσεις που αντενδείκνυται είναι:

• Μόνο αυτό θα φας;
• Πολύ λίγο τρως, έχεις μείνει κόκκαλο.
• Κάνεις δίαιτα;
• Ξέρεις πόσες θερμίδες έχει αυτό;
• Βρίσκομαι σε δίαιτα, θα φάω μόνο αυτό.
• Μήπως να φας λιγότερο;
• Αυτό έχει πολλά λιπαρά.

Γενικότερα, η ενημέρωση σχετικά με τις διατροφικές διαταραχές μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε τι περνάει κάποιο δικό μας πρόσωπο που πάσχει. Προσφέρουμε υποστήριξη με ενσυναίσθηση, δηλώνοντας τη συμπαράστασή μας, χωρίς όμως να επεμβαίνουμε στην πρόσληψη τροφής και στην εικόνα σώματος. Μπορούμε να ενθαρρύνουμε τη διαχείριση τους με επαγγελματική βοήθεια από επιστήμονες ψυχικής υγείας και διατροφολόγους ή από κάποια γραμμή υποστήριξης όπως το κέντρο ΑΝΑΣΑ.